kaos teorisi

https://eksisozluk.com/kaos-teorisi--49087 
normalde insanlar parcalayip bolduklerinde o parcalari teker teker cozerler. sonra o parcalarin efektlerini birlestirirler. bir parcayi cozerken diger parcanin o parca ustundeki efektini es gecersin bir yerde. basit sistemlerde gecerlidir. ama cok karmasik sistemlerde hemen her parcanin diger bir parcanin ustunde tesiri vardir. o yuzden her parcayi bagimsiz olarak ele alip cozdugunde ortaya hatalar cikar. bir suru parca oldugundan bu hatalar birikir, senin buldugun
sey ile gercek sistemin sonucu arasinda alaka kalmaz.
parcalar arasindaki alaka biraz da zamanla alakali oldugundan ne kadar ileriyi tahmin etmeye calisiyorsan o kadar hata yaparsin. ya da su anda ki parcada yaptigin hata, tum parcalara etki edeceginden sistem bir anda cigirindan cikabilir (kaos olayi)
hemen bir sonraki seyi tahmin etmeye calistiginda ise bir parcanin diger parcalarin uzerindeki etkisi az oldugundan biraz daha basarili olursun.

-----------

böcek nüfusunun yıllara göre dağılımı veren bir denklem varsayalım.
y=(3.9)*x*(1-x)
100,000 böcekli nuri familyası ile 101,000 böcekli ahmet familyası yıllara göre aşağıdaki gibi nüfuslara sahip olacaklardır. (tabii ideal bir koşulda geçerli bütün bunlar. yoksa öküzün tekinin bütün böcekleri ezebilme olasılığı halen var gözüküyor.)

denklemlerde kasılmayı önlemek için milyon cinsinden ele alırsak böcekcikleri:
nuri familyası / ahmet familyası
1.sene 0.100 / 0.101
2.sene 0.351 / 0.354
3.sene 0.888 / 0.892
4.sene 0.387 / 0.376
5.sene 0.925 / 0.915
6.sene 0.271 / 0.304
7.sene 0.771 / 0.825
8.sene 0.690 / 0.562
9.sene 0.835 / 0.960
10.sene 0.538 / 0.150
11.sene 0.969 / 0.497
12.sene 0.116 / 0.975
13.sene 0.399 / 0.095
14.sene 0.935 / 0.336
yani sonuç olarak başlangıçtaki 1000 böcek farkı 14 sene sonra tamamiyle alakasız bir farka yol açmış. yukarıdaki basit denklemi çok daha fazla değişkenli karmaşık bir denklemle değiştirirsek çok daha alakasız sonuçlar elde ederiz. (bkz: kelebek etkisi) (bkz: feigenbaum sabiti)

---------

anaokulunda, resim dersinde boyama yaptiginizi dusunun. ogretmen boyalarin arasindan her ogrenciye rastgele bir renk veriyor bugun size de yesil renk dustu ve siz de bir timsah cizmeye karar verdiniz. ogretmen cizdiginiz timsahi cok begendi. konu konuyu acti ve surungenler hakkinda konusmaya basladiniz. o an surungenleri cok sevdiginizi ve bu konuya derin bir ilgi beslediginizi fark ettiniz. iste hayatinizin donum noktasi.
simdi, otuz yil kadar ilerleyelim, dunyanin surungen davranislarini inceleyen en onemli uzmanlarindan biri olmussunuz. kadinlar arasinda cok populersiniz ve acayip iyi para kazaniyorsunuz. simdi de geriye donelim; ogretmeninizin anaokulunda size o yesil boyayi verdigi ana. size yesil boyanin gelmesinin tek sebebi; bir onceki resim dersinde yesil boyanin ayseye gelmis olmasi ve onu boya kutusunda sizin dun almis oldugunuz sari renkli boyanin yanina koymus olmasiydi. ayse nin yesil renkli boyayi sarinin yanina koymasinin tek sebebi ise ogretmen son derste, herkesin boyalarini toplarken onun burnunu siliyor olmasi ve bu yuzden sona kalmasi ve boya kutusundaki tek bos yerinde sarinin yani olmasi.
eger; ayse dun burnunu silmeseydi, ogretmen boyalari toplarken boyasini verebilecek ve boya kutusundaki dizilimi degistirmis olacakti ve size de pembe renkli boya dusecekti ve bir kalp resmi cizecektiniz. ogretmen ciziminizi begenecek ve kalpler hakkinda konusmaya baslayacak yine bu ayni an sizin hayatinizin donum noktasi olacakti tip okumaya karar vericek ve bir gun kendinizi bir kalp ameliyatinda bulucaktiniz. ama ne yazik ki siz bilmediginiz bir nedenden oturu hep surungenlerle calismayi istiyors olacaktiniz. o gunde ameliyat sirasinda her zaman yaptiginiz gibi timsahlari dusunuyordunuz ve bu operasyon sirasinda cok buyuk bir hata yapmaniza neden oldu. hasta size dava acti, doktorluk lisansinizi elinizden aldilar ve bir gun sokaklara dustunuz artik bir evsiz olarak yasiyorsunuz.
tum bunlara neden olan neydi ? evet,aysenin burnunu silmesiydi.

ozet gec pic diyenler icin:eger ayse burnunu silmeseydi, hayatiniz kayacakti.
http://i.imgur.com/pquet.png